ေျခာက္ေသြ႔ရာသီ

The Dry Season

The year is withering, the wind
Blows down the leaves;
Men stand under eaves
And overhear the secrets
Of the cold, dry wind
Of the half-bare trees.

The grasses are tall and tinted,
Straw-gold hues of dryness,
And the contradicting awryness,
Of the dusty roads a-scatter
With pools of colourful leaves,
With ghosts of the dreaming year.

And soon, soon the fires,
The fires will begin to burn,
The hawk will flutter and turn.
O, its wing and swoop for the mouse
The dog will run for the hare,
The hare for its little life.

Kwesi Brew

ေျခာက္ေသြ႔ရာသီ

ႏွစ္ဟာ ရင့္ေလ်ာ္လာ
ေအးျမေျခာက္ေသြ႕တဲ႔ေလ
သစ္႐ြက္တို႔ကို ေႁခြေပါ႔
တံစက္ၿမိတ္ေအာင္ လူေတြရပ္
တစ္၀က္ဗလာသစ္ပင္တို႔ရဲ႕
လွ်ိဳ႕ ၀ွက္စကားကို ၾကားရဲ႕ ။

ျမက္ပင္တို႔ ႐ွည္သြယ္ႏြမ္းေဖ်ာ႔
ေသြ႔ေျခာက္ ေကာက္႐ိုးေ႐ႊေရာင္မ်ား
က်ဲျပန္႔ဖုန္ထူလမ္းမ်ား
ေကြ႔ေကာက္ဆန္႔က်င္ေနၾက
ေရာင္စံုသစ္႐ြက္အိုင္မ်ား
အိပ္မက္ဆဲႏွစ္ရဲ႕ တေစၦမ်ားဆိုပ။

မၾကာမတင္ မၾကာမတင္
မီးေတြ..မီးေတြ ေလာင္ၾကေတာ႔မယ္
သိမ္းငွက္ႀကီး အေတာင္ခတ္လွည့္ပတ္
ႂကြက္ကို ပ်ံ၀ဲထိုးသုတ္ေတာ႔မယ္ပ
ေခြးက ယုန္ကိုရဖို႔အေရး
ယုန္က သူ႔အသက္ဆက္ဖို႔အေရး
ေျပးၾကေပလိမ္႔။

ေကြစီဘ႐ူး

ဂါနာက နာမည္ေက်ာ္ ကဗ်ာဆရာတစ္ဦးပါ။ ေျခာက္ေသြ႔ရာသီမွာ ေႏြ႐ႈခင္းကို ႐ိုး႐ိုး႐ွင္း႐ွင္း ဖြဲ႔ထားပါတယ္။ ဆိုရရင္ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာစာေပမွာလည္း ေႏြဖြဲ႔ အင္မတန္မ်ားပါတယ္။ ေခတ္ေဟာင္းေခတ္သစ္ ကဗ်ာဆရာအသီးသီးက ေႏြကို တ႐ိႈက္မက္မက္ ဖြဲ႔ၾကေလ႔႐ွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ဆီက ေႏြဖြဲ႔နဲ႔ ေကြစီဘ႐ူးရဲ႕ ေႏြဖြဲ႔ဟာ ကြာျခားႏိုင္ပါတယ္။ ကြားျခားတယ္ဆိုရာမွာ အေကာင္းအညံ႔ ႏိႈင္းယွဥ္လိုတဲ႔ သေဘာမဟုတ္ေၾကာင္း စကားခံပါရေစ။

ေျခာက္ေသြ႔ရာသီလို ၀န္းက်င္ဖြဲ႔ကဗ်ာေတြေရးတဲ႔အခါ ကဗ်ာဆရာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ကြာျခားရတာဟာ သူတို႔က်င္လည္ရာ သဘာ၀၀န္းက်င္၊ လူမႈ၀န္းက်င္တို႔ မတူညီကြဲျပားတာနဲ႔ ဆက္စပ္မယ္ထင္ပါတယ္။ လူမႈ၀န္းက်င္မွာပဲ ေခတ္စနစ္အေျခအေန၊ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရးအေျခအေနတို႔ အႀကံဳး၀င္ဦးမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔ ႏႈတ္၀ယ္႐ြ႐ြ အာဂံုေဆာင္ခဲ႔ၾကတဲ႔ ေရွးကဗ်ာလကၤာေတြထဲမွာေတာ႔ ေႏြဟာ မပါမျဖစ္ ဇာတ္လိုက္ေက်ာ္ႀကီးပါပဲ။ သူေတာ္စင္မေထရ္တို႔ေတာင္ ေျဖမဆည္ မ်က္ရည္ဆို႔ရတယ္လို႔ အဆိုရွိတဲ႔ ေႏြရဲ႕ သာေမာဖြယ္ သဘာ၀အလွတရားက ေခတ္အသီးသီးက စာဆိုတို႔ရဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို လႊမ္းမိုးခဲ႔ပါလိမ္႔မယ္။ ပုရစ္ဖူးပုရစ္ႏုေလးေတြ ထြက္ျပဴတာကအစ ေတာင္သူဓေလ႔ ယာမီးေႂကြ႕တာအဆံုး အရာရာဟာ ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာ ႐ွိေနပါလိမ္႔မယ္။ ျမန္မာ႔လူမႈ၀န္းက်င္ ေႏြရဲ႕ဇာတ္ခံုေပၚမွာေတာ႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အနိဌာန္႐ံုတို႔ ကင္းပေနတယ္လို႔ပဲ ဆိုရမွာပါ။ ဒီေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ဆီက ေႏြဖြဲ႔အမ်ားစုဟာလည္း ၾကည္ႏူးဖြယ္ ဆြတ္ပ်ံ႕ဖြယ္ အေအးဓာတ္ေလးေတြ ကိန္းေနေလ႔႐ွိတာေပါ႔။

ေကြစီဘ႐ူးတို႔ ႏိုင္ငံတည္ရွိတဲ႔ အာဖရိကမွာေတာ႔ ဖိႏွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ၊ ေရာဂါဘယကပ္ဆိုးေတြ၊ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲမႈေတြ ဒင္းၾကမ္းရွိေနပါတယ္။ ေကြစီဘ႐ူးဟာ ဒီလိုလူမႈ၀န္းက်င္းမွာ ႀကီးျပင္းလာရတဲ႔ ကဗ်ာဆရာဆိုေတာ႔ သူ႔ရဲ႕ ေႏြဖြဲ႔ကဗ်ာဟာလည္း သူ႔လူမႈ၀န္းက်င္ကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေစပါတယ္။

ပထမပိုဒ္မွာ သူဟာ ေႏြကို ႐ိုး႐ိုးေလးဖြဲ႔လိုက္တယ္။ ရာသီစက္၀န္းတစ္ေလွ်ာက္ ခရီးႏွင္ေနရတဲ႔ အခ်ိန္(ႏွစ္)ဟာ ေႏြကိုဆိုက္ေရာက္လာေတာ႔ အေတာ္ကို ရင့္ေလ်ာ္ညွိဳးေလ်ာ္ေနပါၿပီတဲ႔။ ေအးျမတယ္ဆိုေပမဲ႔ ေရခိုးေရေငြ႔ကင္းစင္တာမို႔ ေလကေျခာက္ေသြ႕ေနတာေပါ႔။ အဲဒီေလက တိုက္ေႁခြထားလို႔ သစ္႐ြက္ေတြလည္း တံုးလံုးပက္လက္ လဲေနၾကတယ္။ သစ္႐ြက္ေတြ ေႂကြတခ်ိဳ႕ က်န္တခ်ိဳ႕ ႐ွိေနတာကို ကဗ်ာဆရာက တစ္၀က္ဗလာသစ္ပင္လို႔ သံုးလိုက္ပါတယ္။ သစ္႐ြက္ေျခာက္ေတြၾကား ေလတိုးေတာ႔ တ႐ွဲ႐ွဲျမည္ပါလိမ္႕မယ္။ ဒါကို တြတ္ထိုးတယ္၊ စကားတီးတိုးဆိုတယ္လို႔ပဲ အမ်ားစု ဖြဲ႔ၾကေလ႔ရွိပါတယ္။ ေကြစီဘ႐ူးကေတာ႔ ‘လွ်ိဳ႕ ၀ွက္စကား’ ဆိုတဲ႔အသံုးနဲ႔ လတ္ဆတ္ေစပါတယ္။

ေကြစီဘ႐ူးေတြ႔ေနရတဲ႔ ေႏြရဲ႕ ႐ႈေမွ်ာ္ခင္းဟာ တျပန္႔တေျပာႀကီး မဆံုးႏိုင္ေအာင္ပါပဲ။ ေႏြရဲ႕အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ညွိဳးေလ်ာ္ႏြမ္းေဖ်ာ႔ေနတဲ႔ ျမက္ပင္႐ွည္ေတြကို ေကာက္႐ိုးေရႊေရာင္ေတြ စြန္းေနတယ္တဲ႔။ ဖုန္ထူထူလမ္းေတြကလည္း ဟိုသည္က်ဲျပန္႔ေနၾကတယ္၊ ေကြ႕ေကြ႕ေကာက္ေကာက္နဲ႔ ကိုး႐ိုးကားယား ႐ွိေနၾကတယ္တဲ႔။ သစ္႐ြက္ေျခာက္ေတြ အမ်ားႀကီးစုပံုေနတာကို သူက ‘သစ္႐ြက္အိုင္’ လို႔ သံုးလိုက္ပါတယ္။ သစ္႐ြက္ေျခာက္ေတြမွ မနည္းမေနာႀကီး၊ အိုင္ထြန္းေနတာပဲလို႔ ဆိုလိုက္ပံုပါ။ အဲဒီသစ္႐ြက္ေျခာက္ေတြရဲ႕ မတည္ၿမဲတဲ႔ မေရရာတဲ႔ အားအင္မျပည့္တင္းတဲ႔သေဘာကိုယူၿပီး အိပ္မက္ဆဲႏွစ္ရဲ႕ တေစၦမ်ားလို႔ ထပ္မံညႊန္းဖြဲ႔ပါတယ္။

ဒီအထိေတာ႔ သူ႔ရဲ႕ ေႏြဖြဲ႔ဟာ ပံုမွန္ဖြဲ႔ဆိုေနက် ႐ႈခင္း႐ႈကြက္မ်ားပါပဲ။ ေျခာက္ေသြ႔တဲ႔ ပ်င္းရိညည္းေငြ႔စရာေကာင္းတဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ႔ေ၀၀ါးေနတဲ႔ မိႈင္းပ်ျမင္ကြင္းမ်ားပါပဲ။ ေနာက္ဆံုးအပိုဒ္မွာေတာ႔ ကဗ်ာဆရာဟာ သူေျပာခ်င္တဲ႔ ဘ၀တိုက္ပြဲ(သို႔) သူတို႔ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ႔ လူမႈဘ၀ေတြကို ႐ုတ္တရက္ လန္႔ဖ်တ္ေပၚလြင္လာေစခဲ႔တယ္။ ၾကည့္ပါဦး။ မီးေတြ..မီးေတြ ေလာင္ၾကေတာ႔မယ္။ ေလာင္တာမွ သိပ္ေ၀းတဲ႔အနာဂတ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ မၾကာမတင္ေလး…မၾကာမတင္ေလးမွာကို ေလာင္ေတာ႔မယ္တဲ႔။ ေတာမီးေလာင္ေတာ႔ ေတာေၾကာင္ေတြ လက္ခေမာင္းခတ္ေတာ႔မဲ႔အခ်ိန္ေပါ႔။ သိန္းငွက္နဲ႔ အမဲလိုက္ေခြးကို ကဗ်ာဆရာက ဆြဲယူသ႐ုပ္ေဆာင္ေစတယ္။ ေျမျပင္ေပၚက လယ္ႂကြက္ေျမႂကြက္ေတြကို သိန္းငွက္ေတြက ေ၀ဟင္ကေန ပ်ံ၀ဲထိုးသုတ္ၾကေတာ႔မယ္။ အစားမခံရေအာင္ လြတ္ေအာင္ ေျပးၾကေရွာင္ၾကေပေရာ႔။ အမဲလိုက္ေခြးကလည္း ထို႔အတူပဲ။ သူ႔အစာအတြက္ ယုန္ကိုလိုက္ေနတယ္။ ယုန္ကလည္း သူ႔ဘ၀ေလးရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ သူ႔အသက္ေလးဆက္ႏိုင္ဖို႔ လြတ္ေအာင္ေျပးရရွာတယ္။ သတၱ၀ါအေပါင္းဟာ ဒီလိုပဲ႐ုန္းကန္ရွင္သန္ေနရတယ္။ အားႀကီးသူက အားနည္းသူအေပၚႏိုင္စားတယ္။ ႏိုင္သူက်န္ရစ္မယ္ဆိုတဲ႔ ေတာရဲ႕ ဥပေဒသဟာ လူေတြ က်င္လည္ေနထိုင္တဲ႔၀န္းက်င္မွာကို ခုထိရွိေနတုန္းျဖစ္တယ္။ ဒီသေဘာကို ဆရာၾကည္ေအာင္ကလည္း ‘ေတာရဲ႕ တရား’မွာ ဒီလို ေရးခဲ႔ဖူးပါတယ္။

ေတာရဲ႕ တရားဟာ
အားေကာင္းသူ ရွင္မယ္
အားနည္းသူ ေသမယ္။

ဂ်ာမန္ နစ္ေရွး ျဖစ္ျဖစ္
အဂၤလန္ ဒါ၀င္ ျဖစ္ျဖစ္
ႏွစ္ဆယ္ရာစုႏွစ္ရဲ႕ ေတာႀကီးထဲမွာ
ဒီတရားဟာ ရွင္သန္ဆဲ။ (ေတာရဲ႕တရား ကဗ်ာမွ)

ေကြစီဘ႐ူးဟာ ေလေျပေႁခြလို႔ သစ္႐ြက္ေလးေတြေႂကြတာကေန သတၱ၀ါေတြ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေနရတဲ႔ပံုရိပ္၊ အားႀကီးသူနဲ႔ အားနည္းသူတို႔ရဲ႕ ပဋိပကၡပံုရိပ္ေတြထိ ဆြဲယူသြားေလေတာ႔ သူ႔ေႏြဖြဲ႔ဟာ ၀န္းက်င္ဖြဲ႔ေတြထဲမွာ မတ္တပ္ထြက္ရပ္ေနေတာ႔တာေပါ႔။

ညိမ္းညိဳ