ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္(မိတ္ဆက္)

ပု(႐ွ)ကင္

အလက္ဇန္ဒါ စီေဂးယဲဗစ္ခ်္ ပု(႐ွ)ကင္(၁၇၉၉-၁၈၃ရ)ဟာ ထင္႐ွားေက်ာ္ၾကားလွတဲ႔ ကဗ်ာဆရာႀကီးပါ။ ေခတ္သစ္႐ု႐ွစာေပကို ဦးေဆာင္ တီထြင္ခဲ႔တဲ႔ စာေရးဆရာႀကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပု(႐ွ)ကင္ကို ေမာ္စကိုမွာ ဖြားျမင္ပါတယ္။ ၁၄ႏွစ္သား အရြယ္မွာပဲ သူ႔ကဗ်ာကို ပထမဆံုးပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ႏိုင္သူ ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ေၾကးနီျမင္းသည္ေတာ္ (The Bronze Horseman) ကဗ်ာနဲ႔ ေက်ာက္တံုးဧည့္သည္ (The Stone Guest) ဒရမ္မာျပဇာတ္တို႔ဟာ ဂႏၱ၀င္လက္ရာမ်ားအျဖစ္နဲ႔ ကမၻာ႔စာေပသမိုင္းမွာ ထင္႐ွားပါတယ္။ ပု(႐ွ)ကင္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြကို အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာႀကီး ဘိုင္ရြန္(၁၇၈၈-၁၈၂၄)ရဲ႕ ကဗ်ာေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကေလ႔ ႐ွိတယ္။ သူ႔ကို ႐ု႐ွရဲ႕ ဘိုင္ရြန္လို႔လည္း ေခၚၾကပါေသးတယ္။ ႐ု႐ွနယ္နိမိတ္ကို ေက်ာ္ၿပီး ကမၻာမွာ ထင္႐ွားခဲ႔တဲ႔ ႐ု႐ွစာေရးဆရာေတြထဲမွာေတာ႔ ပြတ္႐ွကင္ဟာ အဦးဆံုးပဲလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

ျမန္မာစာဖတ္ပရိသတ္နဲ႔ ရင္းႏွီးၿပီးျဖစ္တဲ႔ "ေသနတ္သံ" ၊ "စပိတ္ကြင္း" စတဲ႔ ၀တၳဳတိုမ်ားဟာ ကဗ်ာဆရာႀကီး ပု(႐ွ)ကင္ရဲ႕ လက္ရာေတြပါပဲ။ ဒါ႔အျပင္ သူ႔ရဲ႕ ေက်ာ္ၾကားလွတဲ႔ ၿဗဲ(လ)ကင္ေျပာေသာ ပံု၀တၳဳမ်ားအတြဲကို ဆရာႀကီးေမာင္ထင္က ဘာသာျပန္ဆိုခဲ႔ပါတယ္။ ဆရာတကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ရဲ႕ ၀တၳဳတခ်ိဳ႕မွာလည္း ပြတ္(႐ွ)ကင္ရဲ႕ ကဗ်ာေတြကို ဖြင့္ဆိုခံစားျပတာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္

ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္(၁၈၃၃)ကေတာ႔ ပြတ္(႐ွ)ကင္ရဲ႕ အေကာင္းဆံုးေတြထဲက အေကာင္းဆံုး လက္ရာတစ္ခုပါပဲ။ ၁၉ရာစု ႐ု႐ွ၀တၳဳ႐ွည္ႀကီးေတြရဲ႕ ကနဦးအစလို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ၀တၳဳႀကီးထြက္ေတာ႔ "ကာရာမာေဇာ ညီအစ္ကိုမ်ား" ကိုေရးတဲ႔ စာေရးဆရာႀကီး ေဒါ႔စတာယက္စကီးမွ ၁၂ႏွစ္သား၊ "စစ္ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး" ရဲ႕ဖခင္ လီယိုေတာ္လ္စတိြဳင္းမွ ၅ႏွစ္သား အရြယ္သာ႐ွိေသးတာေပါ႔။ ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္ထဲက ဇာတ္လိုက္မ "တာတီယားနား"ဟာ ထင္႐ွားတဲ႔ ႐ု႐ွဇာတ္လိုက္မင္းသမီးေတြေနရာမွာ အခုတိုင္ေအာင္ နံပါတ္တစ္ေနရာမွာ ႐ွိေနဆဲလို႔ ဆိုပါတယ္။

ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္ဟာ စကားေျပ ၀တၳဳသက္သက္သာ မဟုတ္၊ ကဗ်ာ႐ွည္ႀကီး တစ္ပုဒ္ဆိုရင္လည္း မွန္ပါတယ္။ မဟာကဗ်ာ႐ွည္၊ ကဗ်ာ၀တၳဳႀကီး အျဖစ္နဲ႔လည္း သမိုင္းတြင္ခဲ႔လို႔ပါပဲ။ ဒီ၀တၳဳကိုေရးဖို႔ ပု(႐ွ)ကင္က ၁၄ေၾကာင္းတစ္ပိုဒ္ေရးနည္း (14-Line Stanza) ကိုတီထြင္ခဲ႔တယ္။ ႐ု႐ွစာေရးဆရာႀကီး တူရေဂညက္(၁၈၁၈-၁၈၈၃)က ဒီ၀တၳဳထဲက စာေၾကာင္းတစ္ေၾကာင္းအတြက္ သူ႔လက္သန္း ႏွစ္ဖက္စလံုးကိုေတာင္ ေပးႏိုင္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္ဟာ Eugene Onegin ကိုနီးစပ္ေအာင္ ျမန္မာသံလွယ္ထားတာလို႔ မွတ္သားဖူးပါတယ္။ ႐ု႐ွအေခၚနဲ႔ အေတာ္နီးစပ္ေအာင္ ေရးရရင္ (Евгений Онегин) ယက္ဖဂဲညီးရ္ ၾသညဲဂင္လို႔ သံုးႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာေတာ႔ ဆရာေဒါင္းႏြယ္ေဆြေနာက္ပိုင္းမွာ ကဗ်ာတၳဳေတြ မ႐ွိသေလာက္ က်ဲပါးလာခဲ႔ပါတယ္။ ကဗ်ာရဲ႕ အေရြ႕ေျပာင္းလဲမႈလား၊ အႏုပညာပစၥည္းပါး႐ွားမႈလား ဆိုတာကေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ ဆင္ျခင္ၾကည့္စရာ အေၾကာင္းတစ္ခုပါပဲ။

ထုတ္ေ၀ပံု

၀တၳဳမွာ ပင္မအခန္းႀကီး ႐ွစ္ခန္းရယ္၊ အခန္း၉လို႔ ဆိုႏိုင္တဲ႔ "ယူဂ်င္းရဲ႕ ခရီးစဥ္"နဲ႔ အခန္း၁၀လို႔ ဆိုႏိုင္တဲ႔ "ေနာက္ဆက္တြဲ" တစ္ပိုင္းတစ္စတို႔ရယ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ အေစာပိုင္းမွာ အားလံုးကို တစ္ေပါင္းတစ္စည္းထဲ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေရးၿပီးသမွ်ကို အခန္းလိုက္ တစ္ပိုင္းခ်င္းစီ ထုတ္ခဲ႔သေဘာမ်ဳိးပါ။ ပထမသံုးခန္းေရးအၿပီး ၁၈၂၅မွာ ပထမဆံုးအခန္းကို ထုတ္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အမွာစာမွာ ပု(႐ွ)ကင္က ေနာက္ဆက္တြဲမ႐ွိလို႔ ဆိုပါတယ္။ တစ္အုပ္နဲ႔တစ္အုပ္ အေတာ္ႀကီးျခားၿပီးမွ ထုတ္ခဲ႔ပါတယ္။ ၁၈၃၃ မွာေတာ႔ တစ္ေပါင္းတစ္စည္းထဲ ထုတ္ေ၀လိုက္ပါတယ္။ အခန္းႀကီး တစ္ခန္းဆီမွာပါတဲ႔ ကဗ်ာပိုဒ္ေတြကိုလည္း တဆက္ထဲ ေရးခဲ႔တာမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ပိုဒ္ခ်င္း စိတ္ကူးဉာဏ္၀င္စားတဲ႔ အတိုင္းေရးသြားပါတယ္။ အဲဒီလို ေရးၿပီးသြားတဲ႔ ကဗ်ာပိုဒ္ေတြကိုမွ စီစဥ္က်ေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပင္ဆင္တည္းျဖတ္၊ အထပ္ထပ္ မြမ္းမံျခယ္မႈန္း ႐ုပ္လံုးေပၚေစခဲ႔ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ မွတ္တမ္းေတြက ဆိုပါတယ္။

ေနာက္ခံအခင္းအက်င္းနဲ႔ ဇာတ္သိမ္း

ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနမွာ အမႈထမ္းေနတဲ႔ ပု(႐ွ)ကင္ဟာ သူ႔ရဲ႕ တိုးတက္တဲ႔ အေတြးအျမင္ေတြေၾကာင့္ ေ၀းလံတဲ႔ ေတာင္ပိုင္းေဒသကို အပို႔ခံခဲ႔ရတယ္။ ခ႐ိုင္းမီးယား ကၽြန္းဆြယ္ဟာ ဇာတ္လမ္းေပါက္ဖြားရာ ေဒသေပါ႔။ ပု(႐ွ)ကင္က သူရဲ႕ ၂၁ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔အၿပီး ၁၈၂၀မွာ အဲဒီကၽြန္းကို ေရာက္သြားပါတယ္။ ပု(႐ွ)ကင္ဟာ နယ္ႏွင္ဒဏ္ခံေနရစဥ္ ၁၈၂၃ မွာပဲ သူ႔ရဲ႕ ဂႏၱ၀င္ေျမာက္ ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္ကို စေရးပါတယ္။ ေနာက္ ၈ႏွစ္အၾကာမွာ အဲဒီကၽြန္းကို သူထပ္ေရာက္ျပန္တယ္။ ၁၈၃၀ စက္တင္ဘာမွာ ေနာက္ဆံုးအခန္းကို အၿပီးသတ္ႏိုင္ခဲ႔တယ္။ တာတီးယားနားဆီေပးတဲ႔ ေအာ္ညီဂင္ရဲ႕ စာကိုေတာ႔ ေနာင္တစ္ႏွစ္အၾကာမွာ ေရးခဲ႔ပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ အခန္း၁၀ရဲ႕ အပိုင္းအစေတြကို သူကြယ္လြန္းၿပီးမွ ေတြ႔ၾကရတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ဆက္တြဲအခန္း၁၀ ကို ဘယ္လိုဘယ္ပံု ဇာတ္သိမ္းမယ္ဆိုတာကိုေတာ႔ မမွန္းဆႏိုင္ၾကဘူးေပါ႔။ ေနာက္ခံသမိုင္းက ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအတြက္ နီကိုလပ္ဘုရင္ကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး ကြန္စတင္တိုင္ကို နန္းတင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ႔ ဒီဇင္ဘာပုန္ကန္မႈႀကီး ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္။ အဲဒီပုန္ကန္မႈႀကီးကို ပါ၀င္ေခါင္းေဆာင္ၾကတာက တိုးတက္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔၀င္ စစ္အရာ႐ွိႀကီးေတြျဖစ္ေနတာမို႔…။

ေအာ္ညီဂင္ကို အဲဒီပုန္ကန္မႈႀကီးမွာ ပါ၀င္ေစၿပီး နိဂံုးခ်ဳပ္ေလမလား။ ဒါမွမဟုတ္ တာတီးယားနားရဲ႕ ခင္ပြန္းသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးကို ျပစ္ဒဏ္က်ခံေစၿပီး ေအာ္ညီဂင္အတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးေလမလားဆိုတာကေတာ႔ ပု(႐ွ)ကင္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ ပု(႐ွ)ကင္ထားခဲ႔တဲ႔ အဆံုးမသတ္ေသာ ေတြးေတာစရာမ်ားလို႔ ဆိုရမွာပါ။

ယူဂ်င္းေအာ္ညီဂင္ကို ႐ု႐ွဂီတပညာ႐ွင္ႀကီး ခ်ဳိင္ေကာ႔စကီးက ေအာ္ပရာ တင္ဆက္ကျပတဲ႔အခါမွာလည္း အထူး ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားလွပါတယ္။ပု(႐ွ)ကင္ရဲ႕ ကာရန္ေတြက သူ႔အလိုလို ေတးဆိုေနၾကတာပဲလို႔ ခ်ဳိင္ေကာ႔စကီးက ေျပာပါတယ္။

အထင္ကရ ကဗ်ာဆရာႀကီးဟာ အသက္ ၃၇ႏွစ္၊ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္မွာ ေသ႐ွာတယ္။ သူ႔၀တၳဳေတြမွာ ေရးတတ္ေလ႔႐ွိသလို ေဒြး(The Duel)ေခၚ တစ္ဦးခ်င္စိန္ေခၚပြဲမွာ ေသနတ္က်ည္ဆံ ထိမွန္ၿပီး ေသဆံုး႐ွာတယ္။ ပု(႐ွ)ကင္ရဲ႕ေနအိမ္ဟာ အင္မတန္ ခမ္းနားလွတယ္။ သူရဲ႕ေနအိမ္ကို ျပတိုက္ဖြင့္လွစ္ပီး ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ထားတာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ပူေဇာ္ထိုက္သူကို ပူေဇာ္ျခင္းဟာ မဂၤလာတစ္ပါးလို႔ ဗုဒၶတရားေတာ္မွာ ပါပါတယ္။ ထို႔နည္းတူ ဂုဏ္ျပဳထိုက္သူကို ဂုဏ္ျပဳျခင္း၊ ေနရာေပးထိုက္သူကို ေနရာေပးျခင္းဟာလည္း မဂၤလာမည္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ျပတိုက္ျပဳလုပ္ထားရာ ေနအိမ္

စာကိုး။ ။ ကမၻာေက်ာ္စာအုပ္တစ္ရာ၊ ႏြယ္သစ္၊ ၁၉၇၅။

ကမၻာ႔စာေပအေၾကာင္း တေစ႔တေစာင္း၊ နတ္ႏြယ္။

En.wikipedia.org/wiki/Eugene-Onegin#Arndt-and-Nabokov

ညိမ္းညိဳ