အေမ႔ေခၚသံ

ေမာင္စြမ္းရည္

အ႐ုဏ္အတက္
ကုလားတက္ေခါက္သံၾကားေတာ႔
သားႏိုးေနၿပီအေမ။

သားကဧည့္သည္
အေမ႔အိမ္မွာ သားဟာ
ဧည့္သည္ပါ။

အိမ္ကထြက္ ရြာဘက္ကခြာ
ၿမိဳ႕ကိုတက္ ပညာ႐ွာ
ႏွစ္သံုးဆယ္ၾကာေတာ႔
ပညာပါမက ၾကင္ယာပါမက
ရင္အနာပါရခဲ႔ေပါ႔။
အသက္က ေလးဆယ္လြန္
မ်က္မွန္တစ္လက္ ဂုဏ္နဲ႔စက္ၿပီး
မနက္က၀ယ္လာ ညေနမွာတပ္
ရပ္ရြာကိုေတြး စာကိုေရးေတာ႔
ကေလးကလားနဲ႔ သားရဲ႕၀ါသနာ
(ခြင့္လႊတ္ပါ)
အေမ႔ဖို႔စာ ကဗ်ာနဲ႔ပဲ ေရးမိတယ္။

တစ္ခုေသာည
ညဥ္႔နက္လွၿပီ
႐ွိသမွ်ေျမးသား
လသာသာ ကြင္းက်ယ္က်ယ္
ေမ်ာက္အုပ္အလယ္ ယုန္ေရာက္သလို
ခုန္ခုန္ေပါက္ေပါက္နဲ႔
မီးေတာက္ေအာင္ကစားလို႔
ေမာမွသာနား၊ အိပ္သြားၾကၿပီ။
ႏြားႏွစ္ေကာင္ စာၿမ့ံဳျပန္လို႔
ျခဴသံႀကိဳးၾကား
အၿမီးဖ်ား တဖ်ပ္ဖ်ပ္
ျခင္ယပ္တာလည္း ၾကားရၿပီ။

အေမရယ္ သားရယ္
ေရေႏြးကရားရယ္
နြားလွည္းအိုထက္၊ ၾကယ္ၿပိဳးျပက္မွာ
ထန္းလ်က္တစ္ကိုက္ ေရေႏြးတစ္က်ိဳက္
ေလ်ာင္းလိုက္ထိုင္လိုက္
တိုးလိုက္က်ယ္လိုက္နဲ႔
မငိုက္စတမ္း မသမ္းမေ၀
စကားအေထြေထြကို
သားနဲ႔အေမ၊ မနားမေနေျပာခဲ႔ၾက...
အဲဒါေတြ သတိရၿပီး တစ္စကဗ်ာ
သီမိပါခဲ႔။

ေဆြႀကီးမ်ဳိးႀကီး
ေသြးေသာက္ႀကီး၊ ခံုမင္းႀကီး
ၿမိဳ႕သူႀကီး၊ ရြာသူႀကီး
ေျမ႐ွင္ႀကီး၊ ထန္း႐ွင္ႀကီး
ဘိုးႀကီးဘြားႀကီးမ်ား
ဘုရားထူးခံၾကတဲ႔အေၾကာင္း။

ေငြဓားတစ္ေခ်ာင္း ေၾကးေမာင္းတစ္လံုး
ႏွစ္လံုးပူးေသနတ္နဲ႔ လက္မွတ္ရရြာသူႀကီး
ႏွစ္ဖက္ေသာ ဘိုးႀကီးေတြ
ဘယ္ေျမဘယ္ကမ္း ဘယ္ထမ္းဘယ္ထင္း
ဘယ္ကြင္းဘယ္႐ိုး ဘယ္ကိုလက္ညွိဳးထိုးမလဲ
မလြဲတမ္းပိုင္ၾက
ေျမစု ေျမခြန္ ေျမကၽြန္ေတြ တ႐ုန္း႐ုန္းနဲ႔
သံုးမကုန္လွဴမခန္း၊ ခ်မ္းသာစြဆိုတဲ႔အေၾကာင္း...။

ၿမိဳ႕ႀကီးနဲ႔ကြာ ေက်းေတာရြာမွာ
တူတန္တာမ႐ွိ ပ်င္းရိအားယား
လူပ်ဳိႀကီးအပ်ိဳႀကီး၊ ဦးႀကီးေဒၚႀကီးမ်ားၾကားမွာ
ေဟာဒီကသား
ဘယ္ရာသီ ဘယ္လိုဖြားလို႔
ဘယ္အခါ ဘယ္လိုဖ်ားၿပီး
ဘယ္အရြယ္ ဘယ္လိုစကားနဲ႔
ဘယ္လိုသြား ဘယ္လိုလာတဲ႔အေၾကာင္း။

ဂ်ပန္ေခတ္က
ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္သူမ်ား
ေမာင္မ်ားမတ္မ်ား တူသားမ်ားဟာ
ယခုအခါ ရြာအေ႐ွ႕ထိပ္၊ ေညာင္ညိဳရိပ္မွာ
ကာကီအကၤ်ီ ကိုင္းမွာခ်ိတ္
ေျပာင္းဖူးဖက္ေဆးလိပ္နဲ႔
ပုတီးစိပ္သူ စိပ္တဲ႔အေၾကာင္း။

ထန္းေရအိုးကိုဖက္ ထန္းရြက္ကိုခင္း
ထန္းပင္ရင္းမွာ အိပ္သူအိပ္တဲ႔အေၾကာင္း။

တစ္ခ်ိဳ႕က ထြန္စက္ေမာင္း၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ေထြလာေမာင္း
ေျပာင္း႐ိုးစဥ္းစက္ ခုတ္သူခုတ္။

တစ္ခ်ဳိ႕ပိန္ တစ္ခ်ိဳ႕၀
တစ္ခ်ိဳ႕က သမ၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ၀ိသမ။
တစ္ခ်ိဳ႕က အရည၀ါသီ
တစ္ခ်ိဳ႕က ဂါမ၀ါသီ
နီသူနီ ျပာသူျပာ၊ ၀ါသူ၀ါ
မဟာေဆြအစ၊ မဟာစည္အစ
ဗက်န္း(ငမိုး)၊ သာႏိုး(ဆံ႐ွည္)
က်ဴေသက်ဴ႐ွင္၊ ေဗဒင္ယၾတာ
ရိပ္သာအဆံုး..၊
အမုန္းအခ်စ္၊ ကဗ်ာသစ္စာသစ္
အညွစ္အသတ္၊ အပစ္အခတ္နဲ႔
အညစ္အပတ္မ်ားအေၾကာင္း။

ဆရာလြမ္းမွသည္ ဆရာစြမ္းအထိ
ခင္ေမာင္ရင္မွသည္ ခင္ေမာင္ခ်င္းအထိ
က်ီးသဲေလးထပ္မွသည္ ကမ္းနားေျခာက္ထပ္အထိ
ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္မွသည္ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္အထိ
အင္းယားကန္မွသည္ ၾကာနီကန္အထိ
စိုင္းထီးဆိုင္မွသည္ ကြမ္းယာဆိုင္အထိ
ဘိန္းျဖဴမွသည္ ဘိန္းျပာဘိန္း၀ါအထိ
မွတ္မိမွတ္ရာ ဖတ္မိဖတ္ရာ
စပ္မိစပ္ရာေတြအေၾကာင္း။

အေမရယ္ ကၽြန္ေတာ္ရယ္
ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ ေထာင္ကအထြက္
ထန္းလ်က္ေကၽြးရင္း ေ႐ွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္
"လြမ္းရစ္ေတာ႔ သက္လွယ္ရယ္.."
"ဘုန္းေမာင္တစ္ေယာက္ထဲရယ္"
"..........ေတာ႔ကာသာဘဲရယ္"
ငယ္စာ ငယ္စကား သားနဲ႔အေဖ
စာေတြေပေတြထဲမွာ သူရဲေကာင္း႐ွာခဲ႔တဲ႔အေၾကာင္း။

အေဖရယ္ ကၽြန္ေတာ္ရယ္
လယ္ျပင္ေပၚ ေျပာင္းခင္းၾကား
ေျပာင္းဖူးဖုတ္စားရင္း
ေသနတ္နဲ႔ဓား တစ္လွည့္စီကစား
သားတစ္ျပန္ ဘတစ္ျပန္
အအုပ္နဲ႔အခံ ကာရန္ကစားခဲ႔ၾကတဲ႔အေၾကာင္း။

ညီငယ္နဲ႔ကၽြန္ေတာ္
ေလွ်ာ္ခြာတဲ႔ ေခ်ာင္းအစပ္
မေနာ္ႏြယ္ ဘဂၤလား
သရက္ရႊမ္းမ်ား ခတ္ရင္း
ေနာင္သိဒၶတ္ ၾကာျခည္လွပ္ဆဲ
စိတ္ျပတ္တဲ႔မင္းနန္၊ ေနာင္ေတာ္ကိုခ်န္
ဆံေတာ္ကိုမခ် သပိတ္သံမျပဘဲ
နိကၡမက်င့္တဲ႔အေၾကာင္း။

မိေခြးရယ္ မိေအးရယ္
ကၽြန္ေတာ္ရယ္ င၀က္ရယ္၊ အေဒၚ ေဒၚႂကြက္ရယ္
ၾကက္သြန္ခင္း ေရေလာင္း၊ ေဆးခင္း ေပါင္းေပါက္
၀ါေကာက္ပဲတူး၊ ေဆးခူး ေဆးလွန္း
ထမင္းၾကမ္းနဲ႔ ထန္းရည္ခ်ိဳ
ခ်ိဳခ်ိဳေမႊးေမႊး အသည္းေအးေအာင္
အၿမဲေလြးၾကတဲ႔အေၾကာင္း။

၀ါခင္းအစပ္ မားမတ္တဲ႔ပင္လက္ပံ
ဆက္ရက္ေတြ ခ်ိဳးေတြ ညိဳးညိဳးညံေတာ႔
ရြာအျပန္ ခရီးတစ္ေထာက္
လက္ပံပြင့္ေႂကြ ေလထီးေတြကို
သမီးေတြႏွစ္ေယာက္ သားတစ္ေယာက္
လုယက္လို႔ေကာက္ၾက
သံုးေယာက္ရဲ႕အသံ ေတာလံုးလွ်ံ
ကိုးေယာက္လို ညံတဲ႔အေၾကာင္း။

ဘိုးဘြားကုသိုလ္၊ ကန္ေပါက္လွ်ိဳေစာင္း
ႏြားသိုးႏွစ္ေကာင္၊ ဖိုးေမာင္ေက်ာင္းလို႔
ထေနာင္းလည္းတံုး၊ ထန္းလည္းျပဳန္းတဲ႔
သခ်ၤဳိင္းကုန္းက သံုးပင္ဇရပ္
ၾကက္လွ်ာဆူး နဘူးပတ္ခ်ိန္
သြပ္ခ်ပ္အမိုးကို သူခိုးေတြခြာေတာ႔
ၿမိဳ႕ေပၚမွာ ေသတၱာျဖစ္၊
ရြာဦးေက်ာင္းက ေခါင္းေလာင္းေတြလည္း
မၿမဲအနိစၥ၊ သခၤါရနယ္ထဲ
လွည္းသမား ထြန္စက္ေမာင္း
ရြာေခါင္း ရပ္ေခါင္း၊ ဘာေခါင္းမွ မက်န္ရစ္၊
ကဗ်ာမွာ စာမွာ၊ ငါ-ငါ-ငါနဲ႔
ငါ-သူတစ္ပါး၊ က်ားက်ား မမ
တစ္ေန႔က်ေတာ႔
သခၤါရတံခါးေပါက္ကို အလ်ားေမွာက္ၿပီး
ေခါက္ရမွာ ျဖစ္တဲ႔အေၾကာင္း။

ဟိုအေၾကာင္း ဒီအေၾကာင္း
အေၾကာင္းမ်ုိးစံု ျဖစ္မ်ဳိးစံု
ေျပာမကုန္ မ႐ိုးႏိုင္
သန္းေခါင္တိုင္ သန္းလြဲေက်ာ္
ကၽြန္ေတာ္အသိသား
စကားဟာ ပဓာနမဟုတ္ဘူးလို႔။

ဒီသား...
အႀကီးသား ဘရီးဘရား
တဒီးလႊားလႊားနဲ႔၊ မႀကီးပြားသူ
ခရီးသြားနကၡတ္နဲ႔၊ ယွဥ္ကပ္လို႔ဖြား
ေဗြပါတဲ႔ဖ၀ါးနဲ႔ အေ၀းဆံုးသြား
အေငးဆံုးသား
အေမ႔နားကို ႀကိဳးၾကားရံခါ
ခဏသာ လာတဲ႔သူ။

သားျဖစ္သူအပါးက
သြားေခ်၊ နားေခ်၊ အိပ္ပါေခ်ဆိုေပမယ္႔လည္း
အေမမသြား၊ အေမမနား
သားသက္လ်ာကို ႀကံဳလာတုန္းမွာ
ၿပံုးကာရယ္ကာ ပုတ္ခတ္ကာနဲ႔
ၾကည့္ကာမ၀
သန္းေခါင္ေက်ာ္ သန္းလြဲက်မွ
ခဏဖယ္ခြာ
အေမ ေမွး႐ံုေမွး႐ွာတယ္။
အ႐ုဏ္အတက္၊ ကုလားတက္သံအၾကား
ႏြားစာအေကၽြး၊ ဆန္အေဆး
ေျမးတစ္ေယာက္ကိုႏိႈး
တီးတိုးတီးတိုးနဲ႔၊ ရြာ႐ိုးကိုေလ်ာက္ခဲ႔
သားေျမးေတြေသာက္စရာ
ႏြားႏို႔႐ွာ ဆိတ္ႏို႔႐ွာ
သကာလုပ္ မုန္႔ဖုတ္
အေမအလုပ္႐ႈပ္ခဲ႔ၿပီ။

ေခါင္းေပၚမွာ တဘက္တင္
အိမ္စဥ္အႏွံ႔သြား
ယုန္သား၀ယ္၊ ဂ်ဳံသၾကား၀ယ္
ရက္ကန္း႐ွယ္သလို
ရြာလယ္ရြာ႐ိုး၊ လြန္းထိုးလာသြား
ငွားလိုက္ေခ်းလိုက္၊ ေကၽြးလိုက္တိုက္လိုက္
ခ်က္ျပဳတ္လိုက္နဲ႔ ေခၽြးၿပိဳက္ၿပိဳက္ယို
အေမအို
သားကိုေကၽြးလို႔ ေမာတယ္မ႐ွိ။
ေၾသာ္...ခုအခါ အေမ႔႐ြာ သားမေရာက္
သံုးႏွစ္ေလာက္ၾကာခဲ႔ၿပီ။

အေမ႔စာ
သားအျမန္လာတဲ႔
ေျပးဟာ လႊားဟာ၊ ႐ုန္းဟာ ကန္ဟာနဲ႔
ကဗ်ာတစ္ပုဒ္၊ စာတစ္ဆုပ္
လက္လုပ္လက္စား အေမ႔သား
ဓားေတာင္မဆီး၊ မီးပင္လယ္ မျခား
အေမ႔ေခၚသံ ၾကားေသာ္လည္း
၀မ္းသမုဒၵရာ၊ အူဂဂၤါျခားတာေၾကာင့္
သားမလာ ေျမးမလာ
ကဗ်ာတို ပူပံုပန္းနဲ႔
စာတစ္ညိဳ လူႀကံဳကမ္းရတယ္။

အေမစားဖို႔
ဘားပလက္ တစ္ဘူး၊ ႏွစ္ဘူး
ဂကူးဘိုး တစ္ထုပ္စ၊ ႏွစ္ထုပ္စ
တစ္ႏွစ္မွ တစ္ခါႏွစ္ခါ
စတိသာပို႔အားတဲ႔ သားခမ်ာ
အေမေပးတဲ႔ ဆယ္႔ေလးတန္းပညာနဲ႔
ၿမိဳ႕ေပၚမွာေသာင္တင္
ကေလာင္မင္ အက္ဆစ္စြက္
ဟိုပက္ဒီေကာ္
တစ္ေန႔ေသာ္ ပိုင္ႏိုးႏိုင္ႏိုးနဲ႔
ေ၀ဖန္ေရး က်ားဆိုးကို
အားႀကိဳးမာန္ခဲ အၿမီးကို ဆြဲမိေပါ႔။

ေၾသာ္...အေမ႔ရြာ သားမေရာက္
သံုးႏွစ္ေလာက္ၾကာ သံုး၀ါေရြ႕ဆိုင္း၊

"မလာျဖစ္ႏိုင္ဘု
၀ါေခတ္ တစ္ခါကုန္ေတာ႔" ရယ္လို႔
ေတးအႀကံဳ ေ႐ွးပံုနဲ႔ လြမ္းလိုက္ကဲ႔
ဆန္ဗန္းတျပာျပာ၊ အိမ္ၾကမ္းတခါခါနဲ႔
ႏြားျပာ တသသ၊ ၀ါးဖ်ာ တမမ၊ စားစရာ တခ်ခ်
အမ်ားတကာကို သားစာျပပါလို႔
အိမ္၀မွာ အေမႀကိဳေရာ႔၊ ေနညိဳခ်ိန္တိုင္း။

ေမာင္စြမ္းရည္
မိုးေ၀မဂၢဇင္း။ ဇြန္၊ ၁၉၇၉